Adam Kozicki – Kolega pyta

Wystawa prac Adama Kozickiego, laureata Grand Prix ex aequo 46. Biennale Malarstwa Bielska Jesień 2023*, prezentuje się jako wielowarstwowa opowieść o systemach – tych oficjalnych i tych domowych.

Kolega pyta, czy można się przyzwyczaić do światła kogutów. Nie tych, z podwórka, co budzą w dzień, tylko tych niebiesko-czerwonych, które łupiąc przez żaluzje rozwalają noc, sen i nerwy. Pyta o zabijanie wlekącego się czasu na dołku. I jak komunikować się z psami. Kolega nie pyta dosłownie, bo nigdy nie mówi wprost. Pyta w autobusie, na papierosie  – niby od niechcenia, a jednak coś się wtedy zmienia w powietrzu. 

Kolega mówi, że na początku to wyglądało jak film. Że może nawet spoko – taka scena z tych tanich, VHSowych, z aktorem grającym policjanta, co za mocno się wczuwa. Ale potem przestaje być śmiesznie, kiedy pytają o imię, a ty mówisz „ja?” i naprawdę nie wiesz, kto to „ja”.

Kolega pyta, gdzie się kończy człowiek, a zaczyna martwa sprawa. Pyta, czy ktoś jeszcze notuje, ilu przeszło, ilu zniknęło. Ale znów – pyta bez pytania. Zaciąga zasłony, zatyka kratkę wentylacyjną i mówi, że go zawiewa. Później wspomina o bluzie z folii NRC. Pyta, czy można ją założyć na nagie ciało. Pyta, czy da się w niej przejść przez las bez wydawania dźwięków. Kolega nie mówi, że to o granicy. Bo granicy nie ma. Tylko betonowy klocek, druty, ślady i rozkładane namioty z logo organizacji, której nikt tu nie zna. Czasem ślad buta. Czasem skrawek plastiku, zgięty w pół jak ktoś w szoku.

Kolega śni ostatnio o dywanach. Leżą jak placki w pokoju, zbierają kurz i brudy, ale nikt ich nie trzepie. Pod dywanem jest świat – prawdziwy, nie ten ze stories. Taki z wymiętą pościelą, niepranymi ciuchami, śpiochami z oczu, które nie śpią i pozostają w stanie z pogranicza wegetacji. Ktoś mówi: „to się nie nadaje do pokazywania”. Kolega wtedy śmieje się, że właśnie to trzeba powiększyć, podmalować, włożyć w ramę i podpisać: na pamiątkę po rzeczy, której nikt nie chciał oglądać.

Wystawa to nie jest miejsce na wyznania, a jednak się wyznaje. Niechcący. Ktoś widzi obraz i mówi: „czy to o mnie?”. Albo: „ja też tak miałem”. Kolega nie mówi nic. Wie, że w pytaniu jest cały lęk. Bo przecież nie chodzi o sztukę. Chodzi o te momenty, kiedy głos ci drży, bo boisz się, że się zdradzisz. Że ktoś powie: „wiem, o czym to jest” i trafi w samo mięso.

Czasem kolega mówi, że ile można. Że chciałby się odciąć. Ale nie całkiem. Tylko na próbę. Na chwilę. Na tyle, żeby ktoś go zauważył i zapytał, gdzie był i dlaczego przestał o to wszystko pytać. Wtedy może odpowiedzieć, że nigdzie. Że tu był cały czas. Malował.

***

„Kolega pyta” to wystawa, która zaczyna się od pozornie żartobliwych pytań, ale szybko prowadzi w rejony zbyt trudne, by mówić o nich wprost. To opowieść o tym, co nieoczywiste, przemilczane, zbyt osobiste lub zbyt powszechne, by dało się to łatwo ująć w słowa. W centrum pojawia się postać „kolegi” – raz jako narrator, innym razem jako świadek, głos z offu albo pretekst do zadania pytania, którego nikt nie chce postawić. 

Wystawa Adama Kozickiego prezentuje się jako wielowarstwowa opowieść o systemach – tych oficjalnych i tych domowych. Podzielona została na trzy części. Pierwsza część wystawy podejmuje temat kryzysu humanitarnego na pograniczu polsko-białoruskim. Artysta konfrontuje się z polityką zamkniętych drzwi, zawieszonych praw i odwróconego wzroku. Prace pokazują nie tyle konkretne wydarzenia, co atmosferę wycofania – wygodnego milczenia, które staje się nowym językiem społecznej zgody. 

Druga część powstała po doświadczeniu zatrzymania artysty i postawienia go w stan oskarżenia. To obrazy przesiąknięte napięciem – pomiędzy codziennością a strachem, prywatnością a zewnętrzną kontrolą. Trzecia część wystawy dotyczy spraw najbliższych – lęku, wstydu. To próba przepracowania tego, co długo pozostawało niewidzialne – ale nieobojętne.

„Kolega pyta” to wystawa o odpowiedzialności i jej unikaniu. O pamięci osobistej i zbiorowej. O tym, jak długo coś musi być „czyjeś”, żebyśmy pozwolili sobie to zobaczyć.

Wystawie towarzyszy dwujęzyczna publikacja (polski / angielski) z tekstami Aleksego Wójtowicza oraz Piotra Puldzian Płucienniczaka.

tekst: Katarzyna Piskorz

*Indywidualne wystawy laureatów największego konkursu malarskiego, jakim jest Bielska Jesień, są tradycyjnym uzupełnieniem jego formuły, przyczyniając się do promocji najbardziej wartościowych zjawisk polskiej sztuki współczesnej.

 

 

Adam Kozicki – malarz, absolwent Wydziału Grafiki oraz Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W swojej twórczości łączy zaangażowanie społeczne z estetyką inspirowaną komiksem, kinem grozy klasy B i grami komputerowymi. Posługuje się tuszem akrylowym nanoszonym aerografem, tworząc obrazy, które często odnoszą się do aktualnych wydarzeń społecznych i politycznych. Zajmuje się tematami przemocy instytucjonalnej, pamięci zbiorowej i wyparcia – sięga zarówno po osobiste doświadczenia (m.in. zatrzymania przez policję), jak i szerszy kontekst społeczny, w tym kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej oraz spuściznę transformacji ustrojowej. Laureat Grand Prix (ex aequo) 46. Biennale Malarstwa Bielska Jesień (2023), Grand Prix (ex aequo) 14. Konkursu Gepperta (2023), Nagrody mBanku „m jak malarstwo” (UpComing, 2021) oraz III miejsca na 45. Biennale Bielska Jesień (2021). Brał udział w wystawach zbiorowych w kluczowych instytucjach sztuki w Polsce, m.in. w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, BWA Warszawa, BWA Wrocław, Galerii Bielskiej BWA i CSW Zamek Ujazdowski. Mieszka i pracuje w Warszawie. Na zdjęciu Adam Kozicki, fot. Irmina Rusicka

 

Katarzyna Piskorz – kuratorka, historyczka sztuki i autorka tekstów. Absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, część studiów odbyła w Wielkiej Brytanii oraz w Danii. Doświadczenie zawodowe zdobywała w instytucjach muzealnych w Polsce (Zachęta Narodowa Galeria Sztuki) i za granicą (Saatchi Gallery, Peggy Guggenheim Collection w Wenecji). Brała udział w konferencjach naukowych, wykładach w roli prelegentki oraz konsultacjach artystycznych jako specjalistka do spraw współpracy z sektorem prywatnym. Pracowała w departamencie projektów aukcyjnych w Desa Unicum oraz zajmowała się doradztwem i tworzeniem kolekcji dzieł sztuki. Dyrektorka artystyczna warszawskiej HOS Gallery w latach 2019 - 2024. Koordynatorka projektów w Fundacji Sztuki Polskiej ING od lipca 2024 do lutego 2025. Od marca 2025 dyrektorka artystyczna galerii bliss w Warszawie.

 

 

 

 

Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała, ul. 3 Maja 11
Adam Kozicki – „Kolega pyta”
27 czerwca – 24 sierpnia 2025 (sala górna)
Kuratorka: Katarzyna Piskorz