Biennale Malarstwa Bielska Jesień

Bielska Jesień – konkurs z długą tradycją, otwarty na nowe zjawiska, ciągle modyfikowany, odpowiadający na najnowsze trendy i potrzeby środowiska artystycznego. Jego celem jest prezentacja aktualnych poszukiwań i osiągnięć w dziedzinie malarstwa oraz szerokie upowszechnianie sztuki. Towarzyszy mu wiele wydarzeń, wystąpień artystów i krytyków sztuki, konkursów, a także prowadzonych przez artystów warsztatów i działań edukacyjnych.

Bielska Jesień jest ogólnopolskim, cyklicznym konkursem malarstwa współczesnego przeznaczonym dla artystek i artystów polskich mieszkających w kraju i za granicą, bez ograniczeń wiekowych. Organizatorem konkursu jest Galeria Bielska BWA.

W 2023 roku odbędzie się 46. Biennale Malarstwa Bielska Jesień. Czytaj więcej o tegorocznej edycji i wystawie pokonkursowej >>

Przejdź do nowej strony internetowej biennale >>

45. Biennale Malarstwa Bielska Jesień 2021 – czytaj informacje dotyczące poprzedniej edycji >>

Bielska Jesień od początku ma formułę otwartą, nie narzuca tematu, problemu, techniki, formatu; jedynym kryterium doboru prac jest ich poziom artystyczny – oryginalność w formie i treści.
Od 2013 roku w konkursie mogą uczestniczyć osoby zajmujący się malarstwem (osoby pełnoletnie) nieposiadające dyplomu uczelni artystycznych, ale legitymujące się aktywnością twórczą i dorobkiem. We wcześniejszych 40 edycjach konkursu, mogli brać udział jedynie dyplomanci wyższych uczelni plastycznych oraz absolwenci kierunków artystycznych szkół wyższych.
Oceny nadesłanych dzieł dokonuje w dwóch etapach powoływane do każdej edycji jury, składające się z uznanych artystów, krytyków i historyków sztuki. Do wystawy finałowej wybierane są najlepsze obrazy. Ich prezentacja na wystawie stwarza doskonałą okazję do syntetycznego spojrzenia na kondycję polskiego malarstwa. W ostatnich dziesięciu latach swój akces do konkursu zgłaszało średnio od 400 do 750 artystów.

Od 1970 roku (z przerwami) konkurs posiada patronat Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Najważniejsza nagroda – Grand Prix – fundowana jest przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (obecnie jej wartość wynosi 30 tys. zł), II nagrodę przyznaje Marszałek Województwa Śląskiego (20 tys. zł), III – Prezydent Miasta Bielska-Białej (10 tys. zł) (w 2021 roku za II miejsce przyznano Nagrodę Prezydenta Miasta Bielska-Białej, a za III miejsce – Nagrodę Dyrektora Galerii Bielskiej BWA).

Oprócz głównych nagród jury przyznaje pięć wyróżnień regulaminowych, które są fundowane przez lokalne firmy. Nagrody pozaregulaminowe przyznają redakcje pism o sztuce oraz portali z dziedziny kultury. Wystawie towarzyszy obszerny katalog oraz wiele wydarzeń związanych z promocją biennale i uczestniczącym w nim artystek i artystów. Są wśród nich: oprowadzanie po wystawie przez jurorów z udziałem artystów, panel dyskusyjny na temat malarstwa, wykłady oraz warsztaty prowadzone przez autorów prac prezentowanych na wystawie.

Od 2011 roku Bielska Jesień posiada swoją stronę internetową pełniącą rolę platformy do składania aplikacji w kolejnych edycjach biennale, prezentacji Galerii wirtualnej oraz archiwum z informacjami i ilustracjami odnoszącymi się do całej historii konkursu. W kwietniu 2023 roku został uruchomiony nowy system zgłoszeniowy pod adresem www.zgloszenia.bielskajesien.pl, natomiast w maju 2023 udostępniono nową odsłonę strony internetowej pod dotychczasowym adresem www.bielskajesien.pl (gdzie dostępne są również odnośniki do archiwum konkursu).

Historia Bielskiej Jesieni

Bielska Jesień ma wieloletnią tradycję. Pierwsza – wówczas jeszcze pod nazwą Przegląd malarstwa, grafiki i rzeźby o charakterze ogólnopolskim – odbyła się w Bielsku-Białej w 1962 roku. W następnym roku zmieniła się nazwa przeglądu na Ogólnopolską Wystawę Współczesnej Plastyki Bielsko-Biała, a od trzeciej do szóstej edycji na Ogólnopolską Wystawę Malarstwa i Grafiki Bielsko-Biała. W 1968 roku konkurs zmienia charakter z interdyscyplinarnego na malarski, przyjmując nazwę Ogólnopolskiej Wystawy Malarstwa Bielska Jesień, która jest w użyciu do 1994 roku. Kolejna zmiana nazwy na Ogólnopolski Konkurs Malarstwa Bielska Jesień przypada na lata 1995–2003. Obowiązująca do dziś nazwa Biennale Malarstwa Bielska Jesień wzięła swój początek w 2005 roku; jest opatrzona numerem porządkowym (pisanym do 2001 roku cyframi rzymskimi, w następnych latach arabskimi) oraz liczbą oznaczającą rok kalendarzowy danej edycji, np. 44. Biennale Malarstwa Bielska Jesień 2019.

W latach 1970–1974 organizatorem Bielskiej Jesieni był Związek Polskich Artystów Plastyków, Oddział Bielsko-Biała, współpracujący z filią Biura Wystaw Artystycznych w Katowicach. Od 1975 roku główny ciężar organizacji wzięło na siebie, powołane wraz z utworzeniem województwa bielskiego, Biuro Wystaw Artystycznych w Bielsku-Białej, które w 1994 roku, po przejęciu instytucji przez samorząd miasta Bielska-Białej, zmieniło nazwę na Galeria Bielska BWA.

Od początku swojej historii wystawy pokonkursowe odbywały się w tym samym miejscu – w Pawilonie Wystawowym, parterowym budynku – zbudowanym w 1960 roku z inicjatywy miejscowego środowiska plastycznego, przeznaczonym wyłącznie do prezentacji sztuki. W 1989 roku pawilon został rozbudowany i powiększony m.in. o dużą salę wystawową znajdującą się na górnym piętrze. Od tego czasu przestrzeń wystawiennicza – razem z holem i kawiarnią, często wykorzystywaną do ekspozycji Bielskiej Jesieni, liczy ok. 500 metrów kwadratowych.

Pierwsze dwie prezentacje w latach 1962, 1963 (w 1964 wystawa nie odbyła się) miały charakter przeglądów bez wyłaniania laureatów; od 1965 roku Bielska Jesień przyjmuje formułę konkursu, który jest organizowany corocznie do 1995 roku (z wyjątkiem 1982, kiedy wystawa nie odbyła się). Od 1995 roku Bielska Jesień odbywa się w cyklu dwuletnim.

Od 1999 roku wystawie konkursowej towarzyszy wystawa kuratorska – organizowana co dwa lata na przemian z biennale, której celem jest ukazanie najistotniejszych zjawisk w polskim malarstwie w sposób problemowy. Takie zadanie spełnia kurator, który – mając dobrą orientację w sztuce współczesnej – potrafi wyłowić z szeregu zjawisk te najważniejsze.

Główną nagrodą Bielskiej Jesieni – do 1997 roku – był Złoty Medal i nagroda Ministra Kultury i Sztuki, drugie i trzecie miejsce honorowane były odpowiednio: srebrnym i brązowym medalem.

W latach 1977–1981, oprócz zasadniczych nagród, fundowana była także nagroda specjalna Przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bielsku-Białej Srebrna Paleta, przyznawana za szczególne osiągnięcia. Medale, przyznawane były od 1965 roku, tj. od trzeciej edycji, aż do 2001 roku; (autorami ich projektu byli m.in.: Bronisław Chromy, Karol Kubala, Bronisław Krzysztof, Lidia Sztwiertnia, Jacek Sarapata).

Od 2001 do 2005 roku głównej nagrodzie towarzyszyły wykonane w brązie statuetki, przywrócone ponownie w 2015 roku jako część nagrody Grand Prix; pierwszą statuetkę do edycji w 2001 roku zaprojektował Adam Myjak, autorem w kolejnych edycjach jest Ryszard Kwak.

Minister Kultury jest fundatorem głównej nagrody, niemal nieprzerwanie od 1970 roku; 27-krotnie – od 1970 do 1995 roku – pod nazwą Złotego Medalu i Nagrody Ministra Kultury i Sztuki, w 1997 Grand Prix – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki RP, a od 1999 roku Grand Prix – Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Konkurs szczyci się honorowym patronatem Ministra Kultury od 1970 roku, do 1993 roku z przerwami, a od 1994 roku nieprzerwanie.

Od 2007 roku, kiedy to zasadniczo wzrosła wartość finansowa pierwszej nagrody, obraz nagrodzony Grand Prix przechodzi nieodpłatnie na własność organizatora biennale. W ostatnich latach również prace nagrodzone II i III nagrodą (jeden obraz z zestawu) stają się własnością galerii, wzbogacając Kolekcję Sztuki Galerii Bielskiej BWA.

Wystawom malarstwa tradycyjnie od kilkunastu lat towarzyszą sesje naukowe lub panele dyskusyjne, do których zapraszani są krytycy i teoretycy sztuki z całej Polski. Od 2015 roku odbywają się także oprowadzanie jurorskie, otwarte dla publiczności z udziałem artystów, prowadzone przez moderatora, połączone z dyskusją przedstawicieli patronów medialnych, krytyków, dziennikarzy oraz widzów.
Podczas trwania wystawy organizowane są zajęcia edukacyjne: warsztaty prowadzone przez artystów biorących udział w wystawie finałowej, cykl zajęć artystycznych powiązanych z tematyką ekspozycji pt. „Zrozumieć malarstwo”, warsztaty tworzenia filmów animowanych i impresji filmowych, a także warsztaty dziennikarskie kształtujące wrażliwość na piękno dzieł sztuki, uczące pisania recenzji z wystaw, analizowania poszczególnych obrazów.

Rolę promocyjną i dokumentacyjną pełni katalog z tekstami o malarstwie, informacjami o artystach oraz reprodukcjami prac każdego uczestnika. Wystawie towarzyszą też inne wydawnictwa: zaproszenia w wersji papierowej, plakaty informacyjne, plakaty z reprodukcjami nagrodzonych i wyróżnionych obrazów, foldery i ulotki o wystawie, kalendarze, pamiątkowe bilety i inne.
Najważniejsze wydarzenia odbywające się w czasie trwania biennale są rejestrowane cyfrowo. Najciekawsze fragmenty z tych relacji są udostępniane na stronie internetowej galerii w postaci spotów, krótkich impresji filmowych lub filmów autorskich promujących biennale, emitowanych m.in. na kanale YouTube.

Od 2013 roku Galeria Bielska BWA prowadzi szeroką prezentację zgłaszanych do konkursu prac, a także ich autorów, w Internecie oraz mediach społecznościowych. 

Na stronie internetowej Bielskiej Jesieni: www.bielskajesien.pl  zamieszczane są wszystkie obrazy zgłoszone do konkursu. Ich prezentacja – w formie Galerii internetowej – udostępniona przez ponad pół roku od czerwca do grudnia, zapewnia szeroką promocję dzieł i całego wydarzenia, dając przy tym możliwość konfrontacji wszystkich obrazów zgłoszonych do konkursu z pracami wybranymi przez jury.

Galeria internetowa jest też podstawą do wyboru obrazów w organizowanym przez galerię konkursie internautów na najciekawszego artystę Bielskiej Jesieni, wybranego spośród wszystkich autorów prac zgłoszonych na biennale w danej edycji. O artyście, który otrzyma największą ilość głosów są zamieszczane informacje na stronach internetowych biennale i Galerii, w komunikatach prasowych oraz Newsletterze. 

Artyści, którzy zostali zakwalifikowani przez jury do ostatniego etapu konkursu, jeszcze przed wystawą finałową, są sukcesywnie prezentowani na Facebooku. Na każdego autora przeznaczony jest jeden dzień, podczas którego przedstawiane są wszystkie zgłoszone do konkursu prace, wraz z informacją o autorze.

Bielska Jesień, oprócz ogromnego zainteresowania artystów, cieszy się dużą popularnością wśród widzów; każdą edycję konkursu ogląda w Bielsku-Białej ok. 2000 zwiedzających.

Wystawa finałowa prezentowana jest blisko dwa miesiące. Jedną z form współuczestnictwa widzów w wystawie jest konkurs dla publiczności na najlepszą pracę Bielskiej Jesieni.

W swojej historii ekspozycja Bielskiej Jesieni trzykrotnie wychodziła poza przestrzeń Galerii i była pokazywana także w innych miejscach w Bielsku-Białej: w 1969 roku w Państwowym Muzeum w Bielsku-Białej, w 1992 w Muzeum Techniki i Włókiennictwa oraz w 2017 roku, w Willi Sixta przy ul. Adama Mickiewicza 24.

Zobacz galerię internetową prezentującą zwycięskie prace >>

Strona internetowa

Biennale Malarstwa Bielska Jesień od 2011 roku posiada swoją stronę internetową pełniącą rolę archiwum. Strona zawiera najważniejsze informacje dotyczące całej historii Bielskiej Jesieni od jej początku, za który przyjmuje się 1962 rok, tj. organizację pierwszego przeglądu plastyki, do chwili obecnej.

Archiwum dostępne jest pod adresem: https://bja.galeriabielska.pl/edycje/

W maju 2023 roku została uruchomiona nowa odsłona strony internetowej biennale, dostępna pod adresem: https://bielskajesien.pl/

Nowa strona będzie uaktualniana na bieżąco, wraz z kolejnymi etapami konkursu.